Bệnh ung thư gan là một loại ung thư bắt nguồn từ gan, một cơ quan quan trọng chịu trách nhiệm lọc máu, sản xuất mật và chuyển hóa chất dinh dưỡng. Ung thư gan thường được phân thành hai loại chính: ung thư gan nguyên phát (bắt đầu từ gan) và ung thư gan thứ phát (lan từ các cơ quan khác đến gan). Đây là một trong những căn bệnh ung thư phổ biến tại Việt Nam và thế giới, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng.
Nhiễm virus viêm gan B (HBV) và C (HCV) là nguyên nhân chính gây ung thư gan. Các virus này làm tổn thương tế bào gan, dẫn đến viêm gan mạn tính và xơ gan – yếu tố nguy cơ trực tiếp dẫn đến ung thư. Ước tính, hơn 80% các ca ung thư gan trên toàn thế giới liên quan đến HBV và HCV.
Sử dụng rượu bia kéo dài
Lạm dụng rượu bia trong thời gian dài có thể dẫn đến xơ gan, khiến gan mất khả năng tái tạo và làm tăng nguy cơ phát triển khối u ung thư.
Tiếp xúc với độc tố Aflatoxin
Aflatoxin là một loại độc tố từ nấm mốc, thường xuất hiện trong các thực phẩm bảo quản kém như lạc, ngô và gạo. Tiếp xúc lâu dài với aflatoxin là yếu tố nguy cơ cao gây đột biến gen và ung thư gan.
Các yếu tố nguy cơ khác
Béo phì: Là nguyên nhân dẫn đến gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD), dễ tiến triển thành viêm gan và ung thư.
Di truyền: Nếu gia đình có người mắc ung thư gan, nguy cơ mắc bệnh của bạn cũng cao hơn.
2. Triệu chứng bệnh ung thư gan
Triệu chứng của ung thư gan thường không rõ ràng ở giai đoạn đầu, khiến việc phát hiện bệnh sớm trở nên khó khăn.
Triệu chứng ban đầu
Cảm giác mệt mỏi kéo dài mà không rõ nguyên nhân.
Chán ăn, ăn không ngon miệng.
Cảm giác đau âm ỉ hoặc khó chịu ở vùng hạ sườn phải.
Triệu chứng tiến triển
Giảm cân đột ngột mà không thay đổi chế độ ăn uống.
Vàng da, vàng mắt: Do sự tích tụ bilirubin trong máu vì gan không hoạt động hiệu quả.
Bụng to: Thường do cổ trướng, tình trạng tích tụ dịch trong khoang bụng.
Sưng chân hoặc bàn chân.
Theo nghiên cứu, khi các triệu chứng xuất hiện rõ ràng, bệnh thường đã tiến triển đến giai đoạn muộn, làm giảm cơ hội điều trị thành công.
3. Phân loại và giai đoạn bệnh ung thư gan
Phân loại ung thư gan
Ung thư biểu mô tế bào gan (HCC): là một loại ung thư xuất phát từ các tế bào gan, là loại ung thư gan nguyên phát phổ biến nhất. Đây là một bệnh lý nghiêm trọng, thường gặp ở những người có bệnh lý nền về gan như viêm gan B, viêm gan C, hoặc xơ gan. Bệnh chiếm khoảng 75% các trường hợp ung thư gan nguyên phát.
Ung thư đường mật trong gan: là một loại ung thư hiếm gặp, xuất phát từ các tế bào biểu mô lót đường mật bên trong gan. Đây là một dạng của ung thư đường mật, xảy ra khi các tế bào của đường mật phát triển không kiểm soát.
Các giai đoạn phát triển
Giai đoạn đầu: Khối u nhỏ, khu trú tại gan và chưa ảnh hưởng đến chức năng của gan.
Giai đoạn tiến triển: Ung thư lan đến các mạch máu lớn hoặc các cơ quan lân cận.
Giai đoạn muộn: Di căn xa đến phổi, xương hoặc các cơ quan khác, gây suy kiệt cơ thể.
4. Cách chẩn đoán bệnh ung thư gan
Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu ung thư gan là phương pháp kiểm tra các chỉ số như AFP (Alpha-fetoprotein), thường tăng cao ở người mắc ung thư gan. Đây là xét nghiệm hỗ trợ chẩn đoán và theo dõi hiệu quả điều trị.
Chẩn đoán hình ảnh
Siêu âm gan: phương pháp sử dụng sóng âm để tạo hình ảnh gan, giúp phát hiện các khối u bất thường, theo dõi tổn thương gan, hỗ trợ chẩn đoán sớm ung thư gan nhanh chóng và không xâm lấn.
Chụp CT hoặc MRI ung thư gan: kỹ thuật hình ảnh hiện đại giúp phát hiện khối u trong gan, đánh giá kích thước, vị trí và mức độ lan rộng của ung thư, hỗ trợ chẩn đoán và lập kế hoạch điều trị hiệu quả
Sinh thiết gan: Lấy mẫu mô gan để kiểm tra dưới kính hiển vi. Đây là phương pháp chẩn đoán chính xác nhất, giúp xác định loại và giai đoạn ung thư.
5. Phương pháp điều trị ung thư gan hiệu quả
Phương pháp điều trị ung thư gan hiệu quả
Điều trị tại chỗ
Phẫu thuật cắt gan: Loại bỏ phần gan chứa khối u. Phương pháp này thường áp dụng cho bệnh nhân phát hiện sớm và có chức năng gan tốt.
Đốt sóng cao tần (RFA): phương pháp dùng nhiệt từ sóng cao tần để phá hủy tế bào ung thư gan. Đây là cách điều trị hiệu quả cho khối u nhỏ, ít xâm lấn và giúp bảo tồn gan.
Điều trị toàn thân
Thuốc nhắm trúng đích
Thuốc tác động trực tiếp vào yếu tố thúc đẩy ung thư, như ức chế tăng sinh mạch máu hoặc sự phát triển tế bào, giúp giảm tác động lên tế bào lành. Các thuốc nhắm trúng đích điều trị ung thư gan thường được sử dụng bao gồm:
Sorafenib (Thuốc Nexavar): Ức chế tăng sinh mạch máu và sự phát triển của tế bào ung thư.
Lenvatinib (Thuốc Lenvima): Ức chế các thụ thể liên quan đến tăng trưởng mạch máu.
Regorafenib (Thuốc Stivarga): Sử dụng cho bệnh nhân không đáp ứng với Sorafenib.
Cabozantinib (Thuốc Cabometyx): Tác động lên nhiều thụ thể để kiểm soát ung thư.
Ramucirumab (Thuốc Cyramza): Ức chế yếu tố tăng trưởng mạch máu VEGFR-2.
Những thuốc này thường được sử dụng khi ung thư gan đã tiến triển hoặc không thể phẫu thuật.
Liệu pháp miễn dịch
thuốc kích thích hệ miễn dịch nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư, điển hình như nivolumab và pembrolizumab (ức chế điểm kiểm soát miễn dịch), giúp cải thiện hiệu quả điều trị. Các thuốc liệu pháp miễn dịch điều trị ung thư gan bao gồm:
Nivolumab (Thuốc Opdivo): Ức chế PD-1, giúp hệ miễn dịch tiêu diệt tế bào ung thư.
Pembrolizumab (Thuốc Keytruda): Tăng cường phản ứng miễn dịch bằng cách ngăn chặn PD-1.
Atezolizumab (Thuốc Tecentriq): Kết hợp với Bevacizumab để tăng hiệu quả điều trị ung thư gan.
Durvalumab (Thuốc Imfinzi): Một chất ức chế PD-L1 được thử nghiệm trong điều trị ung thư gan.
Ipilimumab (Thuốc Yervoy): Kết hợp với Nivolumab để tăng cường hiệu quả miễn dịch.
Những thuốc này thường được dùng cho ung thư gan giai đoạn tiến triển hoặc sau khi các phương pháp khác không hiệu quả.
Hỗ trợ điều trị
Là các biện pháp giảm triệu chứng và nâng cao sức khỏe như giảm đau, kiểm soát triệu chứng, bổ sung dinh dưỡng, và cải thiện chất lượng cuộc sống trong suốt quá trình điều trị.
Dinh dưỡng: Bổ sung thực phẩm giàu chất xơ, vitamin và tránh các thức ăn chế biến sẵn.
Tập luyện: Duy trì vận động nhẹ nhàng giúp cơ thể cải thiện sức đề kháng.
6. Phòng ngừa bệnh ung thư gan như thế nào?
Tiêm phòng viêm gan B: Viêm gan B là nguyên nhân chính gây ung thư gan, do đó tiêm vắc-xin viêm gan B giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.
Điều trị viêm gan C: Xét nghiệm và điều trị sớm viêm gan C bằng thuốc kháng virus có thể làm giảm tổn thương gan và ngăn ngừa ung thư.
Tránh lạm dụng rượu bia: Sử dụng quá nhiều rượu bia làm tăng nguy cơ xơ gan, từ đó dẫn đến ung thư gan.
Duy trì cân nặng hợp lý: Béo phì làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ và xơ gan, vì vậy nên duy trì chế độ ăn uống cân đối và tập thể dục thường xuyên.
Tránh phơi nhiễm độc tố aflatoxin: Hạn chế ăn thực phẩm bị nấm mốc như ngũ cốc, đậu phộng, vì chúng chứa aflatoxin, một chất gây ung thư.
Kiểm soát bệnh lý nền: Điều trị hiệu quả các bệnh như tiểu đường, gan nhiễm mỡ để giảm nguy cơ tổn thương gan.
Tầm soát sức khỏe định kỳ: Những người có nguy cơ cao (nhiễm viêm gan B, C hoặc tiền sử gia đình mắc ung thư gan) nên kiểm tra định kỳ bằng siêu âm và xét nghiệm AFP.
Hạn chế sử dụng thuốc không rõ nguồn gốc: Một số thuốc đông y hoặc thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc có thể gây độc cho gan.
Chế độ ăn uống lành mạnh: Tăng cường rau xanh, trái cây tươi, hạn chế dầu mỡ và thực phẩm chế biến sẵn để bảo vệ gan.
Tránh lây nhiễm qua đường máu: Sử dụng kim tiêm sạch, tránh dùng chung dao cạo, và thực hiện các biện pháp an toàn khi tiếp xúc với máu để giảm nguy cơ nhiễm viêm gan.
Áp dụng các biện pháp trên sẽ giúp giảm nguy cơ mắc ung thư gan và bảo vệ sức khỏe gan hiệu quả.
Nếu phát hiện ở giai đoạn đầu, tỷ lệ sống sót sau 5 năm có thể lên đến 70-80%.
Chi phí điều trị ung thư gan?
Chi phí dao động tùy thuộc vào phương pháp điều trị, thường từ 30 triệu đến hơn 300 triệu đồng, đặc biệt nếu cần dùng thuốc nhắm trúng đích.
Thời gian sống sau chẩn đoán ung thư gan?
Ở giai đoạn muộn, thời gian sống trung bình là 6-12 tháng, nhưng có thể cải thiện nhờ các liệu pháp tiên tiến.
Ung thư gan là một trong những căn bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị nếu được phát hiện sớm. Việc tiêm phòng, hạn chế rượu bia, duy trì lối sống lành mạnh và khám sức khỏe định kỳ là những yếu tố quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe lá gan của bạn.
Bác sĩ Trần Ngọc Anh chuyên ngành Nội Tiêu hóa; Nội tổng hợp-u hóa đã có hơn 10 năm kinh nghiệm chẩn đoán và điều trị. Hiện đang công tác tại bệnh viện ĐH Y Dược Hà Nội Bác sĩ cũng hỗ trợ tư vấn sức khỏe tại Website Nhà thuốc OVN. Học vấn:
Tốt nghiệp hệ Bác sĩ đa khoa, Trường Đại học Y Hà Nội (2011)
Tốt nghiệp Thạc sỹ chuyên ngành Nội khoa, Trường Đại học Y Hà Nội (2013).
Qua trình làm việc và công tác:
2012 – 2014: Công tác tại Bệnh viện Bạch Mai.
2014 – Nay: Công tác tại bệnh viên ĐH y dược Hà Nội Khoa Nội tổng hợp-u hóa huyên ngành Nội Tiêu hóa.
Năm 2019 bác sĩ Trần Ngọc Anh đồng ý là bác sĩ tư vấn sức khỏe cho website nhathuoconline.org.
Chứng chỉ chuyên ngành: Nội soi tiêu hoá thông thường, Nội soi tiêu hoá can thiệp, Siêu âm tiêu hoá thông thường, Siêu âm tiêu hoá can thiệp (BV Bạch Mai), Bệnh lý gan mạn.
0777089225