Ung thư tuyến tiền liệt: Dấu hiệu và phương pháp điều trị

Ung thư tuyến tiền liệt là một trong những bệnh lý phổ biến và nghiêm trọng ở nam giới, đặc biệt ở độ tuổi trung niên và cao tuổi. Hiểu rõ về bệnh này sẽ giúp phát hiện sớm và điều trị hiệu quả, từ đó giảm thiểu nguy cơ tử vong. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết từ dấu hiệu, nguyên nhân, đến cách điều trị và phòng ngừa ung thư tuyến tiền liệt.

1. Ung thư tuyến tiền liệt là gì?

Tuyến tiền liệt là một tuyến nhỏ nằm dưới bàng quang, bao quanh niệu đạo của nam giới. Tuyến này đóng vai trò quan trọng trong hệ thống sinh sản, tham gia sản xuất tinh dịch. Ung thư tuyến tiền liệt là tình trạng các tế bào trong tuyến tiền liệt phát triển không kiểm soát, hình thành khối u ác tính.

1.1. Tỉ lệ mắc bệnh

• Ung thư tuyến tiền liệt là loại ung thư phổ biến thứ hai ở nam giới trên toàn thế giới, sau ung thư phổi.
• Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, năm 2023 có khoảng 288,300 trường hợp mới được chẩn đoán và gần 34,700 người tử vong tại Mỹ do căn bệnh này.

2. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Mặc dù nguyên nhân chính xác gây ung thư tuyến tiền liệt chưa được xác định rõ, nhưng các nhà nghiên cứu đã chỉ ra nhiều yếu tố nguy cơ liên quan.

2.1. Nguyên nhân chính

• Yếu tố di truyền: Những người có thành viên trong gia đình từng mắc bệnh có nguy cơ cao hơn từ 2–3 lần.
• Hormone testosterone: Hormone nam có thể kích thích sự phát triển của các tế bào bất thường trong tuyến tiền liệt.
• Chế độ ăn uống: Ăn quá nhiều chất béo động vật hoặc thực phẩm chế biến sẵn.

2.2. Yếu tố nguy cơ

• Độ tuổi: Nguy cơ tăng lên đáng kể ở nam giới trên 50 tuổi.
• Chủng tộc: Người Mỹ gốc Phi có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với các nhóm chủng tộc khác.
• Lối sống: Hút thuốc lá, ít vận động và béo phì làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

3. Triệu chứng và dấu hiệu cảnh báo

Ở giai đoạn đầu, ung thư tuyến tiền liệt thường không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, các dấu hiệu sau đây có thể cảnh báo:

3.1. Dấu hiệu sớm

• Tiểu khó, dòng nước tiểu yếu hoặc ngắt quãng.
• Cảm giác tiểu không hết.
• Tiểu đêm nhiều lần.

3.2. Dấu hiệu muộn

• Đau xương, đặc biệt ở lưng và hông.
• Mệt mỏi, sụt cân không rõ nguyên nhân.
• Máu trong nước tiểu hoặc tinh dịch.

Nếu bạn gặp phải bất kỳ triệu chứng nào trên, hãy nhanh chóng thăm khám bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn.

4. Các phương pháp chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt

4.1. Khám lâm sàng

Bác sĩ sẽ kiểm tra tiền sử bệnh lý và thực hiện khám trực tràng kỹ thuật số (DRE) để cảm nhận kích thước và hình dạng của tuyến tiền liệt.

4.2. Xét nghiệm PSA

Xét nghiệm máu đo mức độ PSA (Prostate-Specific Antigen) – chỉ số tăng cao có thể là dấu hiệu của ung thư tuyến tiền liệt.

• Chỉ số PSA bình thường: Dưới 4 ng/mL.
• PSA cao hơn có thể liên quan đến ung thư hoặc các vấn đề tuyến tiền liệt khác.

4.3. Sinh thiết tuyến tiền liệt

Phương pháp này lấy mẫu mô từ tuyến tiền liệt để kiểm tra dưới kính hiển vi, giúp xác nhận ung thư.

4.4. Các phương pháp hình ảnh

• Siêu âm qua trực tràng: Giúp xác định kích thước khối u.
• MRI hoặc CT scan: Đánh giá mức độ lan rộng của ung thư.

5. Điều trị ung thư tuyến tiền liệt

Phương pháp điều trị phụ thuộc vào giai đoạn bệnh, sức khỏe tổng thể và mong muốn của bệnh nhân.

5.1. Phẫu thuật

• Cắt bỏ tuyến tiền liệt: Phẫu thuật này loại bỏ hoàn toàn tuyến tiền liệt và các mô xung quanh.
• Ưu điểm: Hiệu quả đối với ung thư chưa lan rộng.
• Nhược điểm: Nguy cơ tiểu không tự chủ hoặc rối loạn cương dương.

5.2. Xạ trị

• Xạ trị bên ngoài: Sử dụng tia bức xạ tiêu diệt tế bào ung thư.
• Nội xạ: Đặt nguồn bức xạ trực tiếp vào tuyến tiền liệt.

5.3. Liệu pháp Hormone

Liệu pháp này giảm hoặc ngăn chặn sản xuất testosterone để làm chậm sự phát triển của ung thư.

5.4. Hóa trị

Được sử dụng khi ung thư đã lan rộng ra ngoài tuyến tiền liệt, giúp giảm triệu chứng và kéo dài tuổi thọ.

5.5. Liệu pháp tiên tiến

• Miễn dịch trị liệu: Kích hoạt hệ miễn dịch để tấn công tế bào ung thư.
• Liệu pháp gen: Tấn công trực tiếp vào ADN của tế bào ung thư.

6. Phòng ngừa ung thư tuyến tiền liệt

6.1. Duy trì lối sống lành mạnh

• Ăn nhiều rau xanh, hoa quả và ngũ cốc nguyên hạt.
• Hạn chế chất béo động vật và thực phẩm chế biến sẵn.

6.2. Tăng cường vận động

Tập thể dục đều đặn giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tới 10–20%.

6.3. Thăm khám định kỳ

Nam giới trên 50 tuổi nên xét nghiệm PSA và khám định kỳ để phát hiện sớm.

7. Câu hỏi thường gặp

7.1. Ung thư tuyến tiền liệt có chữa được không?

Ung thư tuyến tiền liệt phát hiện ở giai đoạn sớm có thể chữa khỏi hoàn toàn. Tỉ lệ sống sót sau 5 năm ở giai đoạn sớm là hơn 98%.

7.2. Khi nào nên tầm soát ung thư tuyến tiền liệt?

Tầm soát nên bắt đầu từ tuổi 50, hoặc sớm hơn nếu có yếu tố nguy cơ.

7.3. Có Nên Thay Đổi Chế Độ Ăn Để Phòng Ngừa Bệnh?

Chế độ ăn uống cân bằng, giàu chất chống oxy hóa từ rau xanh và hoa quả giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.

Ung thư tuyến tiền liệt là một bệnh lý nguy hiểm nhưng có thể kiểm soát tốt nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc duy trì lối sống lành mạnh, khám sức khỏe định kỳ và hiểu biết về bệnh là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe. Hãy chia sẻ thông tin này đến những người thân yêu của bạn để cùng nâng cao nhận thức và bảo vệ sức khỏe nam giới.

Tham vấn y khoa Bs. Trần Ngọc Anh

Nhóm biên tập Nhà Thuốc Online OVN

Tài liệu tham khảo:

• Nguồn tham khảo: https://www.cancer.org
• Nguồn tham khảo: https://www.nih.gov